Цочмог халдварт шар өвчний зөвөлгөө

А. Элэг хэр том бэ?

Элэг бол маш чухал эрхтэн юм. Хүүхдийн элэг усан үзэм шиг, том хүнийх хөл бөмбөгийн бөмбөг шиг хэмжээтэй. Насанд хүрсэн хүний элэг 1200-1400 гр жинтэй.

Б. Элэг ямар үүрэгтэй вэ?

Элэг хоол боловсруулах тогтолцооны нэг хэсэг. Элэг 4 үйл ажиллагааггүйцэтгэдэг .Үүнд :

1. Цэвэрлэх-эм, янз бүрийн хор болон архи, согтууруулах ундааг таны биеэс цэвэрлэх

2. Нийлэгжүүлэх-уураг үйлдвэрлэснээр халдвартай тэмцэх цус алдалтыг зогсоох

3. Агуулах-бодис, витамин, сахарыг хадгалж энергийг үйлдвэрлэнэ.

4. Хувиргах-идсэн хоол, хүнсийг уураг болгон хувиргаж, булчинг тань хөдлөхөд тусална. Мөн таны уусан эм тариаг хувиргаж бүрэн үйлчлэхэд тусална.

       В. Элэг гэмтээх шалтгаанууд

Вируст гепатит (A, B, C, D, E)

Жирэмснээс хамгаалах сүрьеэгийн эсрэг унтуулах тайвшруулах эм

Зарим төрлийн нян (E-coli, salmonella г.м)

Шимэгчид

Хорт бодисууд (архи-спирт, тамхи, ариутгагч бодисууд, цэвэрлэгч уусмалууд, бясааны хор)

        Г.Халдварлах зам

Вирус гепатит А нь:  

бохир гар

ахуйн зам

бохирлогдсон ус, хоол хүнсээр дамждаг.

Вирус гепатит B нь:

Бэлгийн зам

Эхээс урагт

Бохирлогдсон зүү тариур

Халдвартай цус цусан бүтээгдэхүүн сэлбүүлэх /шивээс хийлгэх, шүд авахуулах, мэс ажилбар хийлгэхэд/

Үүгээрээ халдварлаж байгаа зам нь дархлал олдмолын хам шинж /ДОХ/өвчинтэй адил

Гэвч ДОХ-оос зуу дахин илүү халдварламтгай бэлгийн замын халдварт өвчинд тооцогддог.

Халдвар авсан хүмүүсийн нилээд хэсэг нь халдвар авснаа мэдэхгүй явдаг.

Вирус гепатит С нь:

Вирус гепатит С-н халдвартай донороос эрхтэн шилжүүлэн суулгах ба цус сэлбүүлэх

Зүү тариуртай харьцдаг мэргэжлийн хүмүүс

С гепатит халдвартай эхээс төрөх

С-гийн халдвартай хүнтэй бэлгийн хавьталд орох ба гэр бүлийн хүмүүс

Бэлгийн олон хавьтигчтай байх

Хар тамхи хэрэглэгчид

Эмнэлзүйн шинжүүд

Үндсэн гол илрэх шинж тэмдэг: Арьс салст, нүдний склер шарлах, шээсний өнгө улаан хүрэн болох өтгөний өнгө цайрах

Ходоод гэдэс хямралын шинжүүд:

Хоолонд дургүй болох, дотор муухайрах, огиулж бөөлжих, суулгах, аюулхай дээр хөндүүрлэж өвдөх

Томуу, томуу төст шинж:

Толгой өвдөх, ханиах, хамар битүүрэх, хоолой өвдөх, халуурах , үе мөч өвдөх

Мэдрэл сульдлын хам шинж:

Бие сулрах, унжгар ноомой болох, доош харж хэвтэх, унтамхайрах

Холимог шинж :

Дээрхи шинжүүд хавсрах буюу хамар буйлнаас цус гарах г.м

Урьдчилан сэргийлэлт:

Вируст гепатит А:

Гараа тогтмол угааж хэвших, буцлаагүй ус уухгүй байх, бохирдсон эд зүйлсийг буцалгах, ууранд жигнэх, 1% хлорамины уусмалаар халдваргүйжүүлэх.

Идэвхгүй дархлаажуулалт:

Гаммаглобулин тарих. Хамгаалах чадвар нь 2-4 сар байдаг.

Идэвхтэй дархлаажуулалт:

Вакцин Тwinriхийг хүүхдэд хэрэглэхэд тохиромжтой, тариулснаас хойш 10 хоноод 95%-н хамгаалах чадвар бүхий дархлаа үүснэ. 6-12сарын хугацаатай 2удаа тариулснаас хойш 10жил ба түүнээс дээш хугацаатай дархлаа тогтоно.

Вируст гепатит В-н урьдчилан сэргийлэлт:

1. Энэ өвчнөөр өвдөөгүй үед вакцин хийлгэнэ.

2. Тохиолдлын сексийн үед бэлгэвч хэрэглэх.

3. Хүний хэрэглэсэн сав суулга, ариун цэврийн хэрэгслийг хэрэглэхгүй байх, халдвар авсан хүний өтгөн, шингэнийг цэвэрлэхдээ бээлий өмсөж занших.

4. Чих цоолох, шивээс хийх зэрэгт нэг удаагийн багаж хэрэглэх,

5. Цусаар бохирлогдсон элдэв зүйлийг цэвэрлэхдээ усныхаа 10-ны 1-т ахуйн хэрэглээний цайруулагч хэрэглэх.

Вируст гепатит С :

/вакцингүй/ Бусад нь В-тэй ижил.

Цаашид анхаарах зүйл:

Өвчилсөнөөс хойш:

Гепатит А-р өвдсөн үед 3-6 сар

Гепатит В.С. өвдсөн бол 1-2 жил

Гепатит В Д–р өвдсөн бол насан туршдаа диспансерийн хяналтанд байна. Нэг жилийн дотор рашаан гүүний саам хэрэглэхгүй, биеийн хүчний хүнд ажил хийхгүй.

     Эх сурвалж: БЗД, 22-р цэцэрлэгийн эмч