Дулааны улиралд гэдэсний халдварт өвчин үүсгэгч нянгууд үржих таатай нөхцөл бүрдэн өвчлөл ихэсдэгтэй холбоотойгоор иргэд та бүхэнд уг өвчний талаар мэдээлэл хүргэж байна.

Хоол боловсруулах замыг гэмтээдэг халдварт өвчнүүдийг гэдэсний халдварт өвчний бүлэгт хамруулдаг. Манай улсад цусан суулга, А вируст гепатит, сальмонеллёз, гар хөл амны өвчин зэрэг гэдэсний халдварууд зонхилон тохиолдож байна.
Үүсгэгч: Олон төрлийн нян, вирүс, тэдний ялгаруулдаг хор. Гэдэсний халдварт өвчин үүсгэгчид дулаан ба чийгтэй орчинд ялангуяа сүү сүүн бүтээгдэхүүн, мах, махан бүтээгдэхүүн, усанд хурдан үрждэг.
Хөрсөнд 2-4 сар, хоол хүнсэнд 2-62 хоног, сүүнд 2-17 хоног, тарганд 6-15 хоног, мах махан бүтээгдэхүүнд удаан хугацаагаар хадгалагддаг.

Өвчний эх уурхай: Гэдэсний халдварт өвчнөөр өвдсөн хүн, гэдэсний халдварт өвчнөөр өвдөөд дутуу эмчлэгдсэн .хүн
Дамжин тархах зам: Өвчтэй хүн, халдвар тээгчийн өтгөн, бөөлжис, шээсээр өвчний нян гадаад орчинд ялгарч хөрс, ус, хоол хүнс, орчны эд юмсыг бохирдуулаад хоол, унд, бохир гараар дамжин хүний биед орно.
Өвчин үүсгэгч нян нь амаар дамжин хоол боловсруулах замд орж, эрчтэй үржиж эхэлснээр гэдэсний ханыг гэмтээж, их хэмжээний хор ялгаруулдгаас өвчин үүснэ.Өвчин үүсгэгч нян ходоод гэдэсний аль хэсгийг гэмтээснээр илрэх шинж тэмдэг нь өөр өөр байдаг. Үүнд:
- ходоодны хурц үрэвслийн үед бөөлжинө
- нарийн гэдэсний үрэвслийн үед гүйлгэнэ
- ходоод нарийн гэдэсний хавсарсан үрэвслийн үед нь бөөлжинө, гүйлгэнэ
- бүдүүн гэдэсний үрэвслийн үед өтгөн цустай гарна
- нарийн-бүдүүн гэдэсний үрэвслийн үед бөөлжинө, гүйлгэнэ, өтгөн цустай гарна зэрэг олон хэлбэрээр явагддаг.
Гэдэсний халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхийн тулд дараах "Хүнсний аюулгүй байдлыг хангах 5 түлхүүр" зөвлөмжийг ахуй амьдралдаа мөрдөх хэрэгтэй.
Түлхүүр 1. Цэвэр байх нь нян, бичил биетнүүд өсч үржин, тархахаас урьдчилан сэргийлнэ.
- Гараа угаах
- Хоол бэлтгэх, идэхийн өмнө
- Боловсруулаагүй хүнсний зүйлд хүрэхийн өмнө ба дараа
- Бие зассаны дараа
- Хоол бэлтгэхэд хэрэглэгдсэн сав суулга, бүх зүйлийг угаах
- Гал тогоонд шавьж, шимэгч бусад амьтан орохоос урьдчилан сэргийлэх
- Суулгалт болон бусад өвчний шинж тэмдэг илэрсэн хүнийг гал тогоонд ойр байлгахгүй байх
- Ахуйн цэвэрлэгээний материалыг хоол бэлтгэдэг орчноос хол байлгах

Түлхүүр 2. Боловсруулсан болон түүхий бүтээгдэхүүнийг тусад нь байлгах нь нян, бичил биетнүүд дамжихаас сэргийлнэ.
- Түүхий мах, далайн гаралтай хүнсний зүйлийг чанаж болгосон хүнсний зүйлсээс тусад нь хадгалах.
- Махны модыг бусад хүнс бэлтгэдэг тавиураас тусад нь байлгах.
- Түүхий хүнсний зүйлийг бэлтгэх багаж, хэрэгслийг хэрэглэхийн өмнө ба дараа нь угааж, цэвэрлэж хэвших.
- Ундны ус бохирдохоос сэргийлэх.

Түлхүүр 3. Хоол хүнсийг гүйцэд болгоход нян, бичил биетнүүд идэвхгүйждэг.
- Хоол, хүнсийг зааврын дагуу гүйцэд болгон хэрэглэх

Түлхүүр 4. Хоол хүнсийг зохих хэмд зөв хадгалах нь нян, бичил биетэн өсч, үржихээс сэргийлнэ.
- Болгосон хоолыг удаалгүй идэх ба тасалгааны температурт 2 цагаас илүү хадгалахгүй байх.
- Хүнсний бүтээгдэхүүнүүдийг зохих зааврын дагуу хөргөгчинд хадгалж байх

Түлхүүр 5. Цэвэр аюулгүй ундны ус, хүнсийг зөв хэрэглэх
- Ундны цэвэр ус хэрэглэх.
- Усыг буцалгаж хэрэглэх.
- Ус авах, хадгалах, хадгалсан ус түгээхдээ савыг цэвэр байлгах.
- Хүнсний ногоог угааж, чанаж хэрэглэх.
- Жимсийг угааж, хальсалж хэрэглэх.

Цэвэр, аюулгүй хүнсний зүйлсийг сонгож, гэмтсэн, муудсан, хөгцөрсөн хүнсний зүйлээс татгалзахыг тус тус зөвлөж байна.

     Эх сурвалж: БЗД, 22-р цэцэрлэгийн эмч